96 lat temu po raz drugi Ślązacy sięgnęli po broń
Drugie Powstanie Śląskie, w odróżnieniu do pierwszego, które rok wcześniej wybuchło spontanicznie, było zorganizowanym zrywem. Ogłosiły je Dowództwo Główne Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska oraz Polski Komisariat Plebiscytowy.
Tłem II powstania były przygotowania do plebiscytu (odbył się w marcu 1921 r.), który miał przesądzić o przynależności państwowej śląska. Powstanie wybuchło w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku w wyniku prób zbrojnego opanowania terenu plebiscytowego przez bojówki niemieckie i napadów na polskie lokale. Do tych zuchwałych aktów przemocy zachęcił bojówkarzy marsz bolszewików na polska stolicę. Jak wiemy w połowie sierpnia 1920 roku wojska Rosji dotarły do wrót Warszawy. Zamieszkujący Górny Śląsk Niemcy nie kryli sympatii do Armii Czerwonej, licząc na to, iż odrodzone Państwo Polskie padnie pod jej ciosami. Kiedy na Śląsk dotarła wieść o podjęciu przez Rosjan szturmu na Warszawę, Niemcy przystąpili do manifestowania swej radości na ulicach Katowic i innych górnośląskich miast (nie przyszło im do głowy, że bitwa warszawska zakończy się wielkim triumfem polskiego oręża). Manifestacje przekształciły się w rozruchy, w trakcie których pobito wielu polskich działaczy, demolowano należące do Polaków sklepy i warsztaty. 17 sierpnia w Katowicach zamordowany został przez Niemców znany polski lekarz dr Andrzej Mielęcki, którego ciało wrzucono do Rawy. W obawie, że może dojść do rzezi polskiej ludności, działacze POW, na czele z Walentym Fojkisem, uznali, że nie można zwlekać z powstaniem.
Głównym celem drugiej walki zbrojnej Ślązaków było wyparcie niemieckiej Policji Bezpieczeństwa z obszaru plebiscytowego i zastąpienie jej strażą obywatelską, a następnie - nowo utworzoną policją plebiscytową.
Powstańcy opanowali powiaty: katowicki i bytomski oraz większość tarnogórskiego, rybnickiego, zabrzańskiego i lublinieckiego. Akcja zakończyła się 25 sierpnia na rozkaz jej dowódców. W wyniku powstania niemiecką policję plebiscytową zastąpiono mieszaną - polsko-niemiecką.
24 sierpnia 1920 r. Międzysojusznicza Komisja Plebiscytowa ogłosiła rozwiązanie niemieckiej policji i powołała Policję Górnego Śląska o polsko-niemieckim składzie. Powstańcy uzyskali również zapewnienie ukarania przywódców antypolskich ekscesów i usunięcie z obszaru objętego plebiscytem osób, które przybyły tu po 1 sierpnia 1919 r.